📜 İcra ve İflas Hukuku Nedir?
İcra ve iflas hukuku, borçlunun borcunu kendi isteğiyle ödememesi durumunda, alacaklının devlet gücünü kullanarak alacağını tahsil etmesini sağlayan hukuk dalıdır.
-
İcra hukuku: Para veya parayla ölçülebilen borçların, borçlu tarafından rızayla ödenmemesi hâlinde cebri icra yoluyla (devlet eliyle) tahsil edilmesini düzenler.
-
İflas hukuku: Ticari işletmelerin veya tacirlerin borçlarını ödeyememesi durumunda tüm malvarlığının tasfiye edilerek alacaklılara dağıtılmasını düzenler.
Amaç:
-
Alacaklının hakkını hızlı ve güvenli şekilde tahsil etmesini sağlamak
-
Borçlunun da yasal haklarını ve malvarlığının korunmasını temin etmek
-
Alacaklı–borçlu dengesini adaletli biçimde korumak
Temel Kanun: 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)
⚖️ İcra ve İflas Hukukunda Başlıca Dava ve Takip Türleri
| Tür | Açıklama | Süre | Görevli Merci | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| İlamlı İcra Takibi | Mahkeme kararı (ilam) veya ilam niteliğinde belgeye dayanarak yapılan takip | 10 yıl | İcra Dairesi | Kararın zorla yerine getirilmesi |
| İlamsız İcra Takibi (Genel Haciz Yolu) | Alacak belgesiz veya senede dayansa bile ilam olmadan başlatılan takip | 10 yıl | İcra Dairesi | Borcun tahsili |
| Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu | Çek, bono, poliçe gibi senetlere dayanan hızlı takip | 3 yıl (zamanaşımı) | İcra Dairesi | Senet bedelinin tahsili |
| Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu | Alacak rehinle teminat altına alınmışsa rehinin satışıyla tahsil | 10 yıl | İcra Dairesi | Rehinli malın satışı |
| İflas Takibi | Ticari borçlunun iflasının istenmesi | Süre yok | Asliye Ticaret Mahkemesi | İflasa karar verilmesi |
| Konkordato Talebi | Borçların yeniden yapılandırılması için borçlu tarafından yapılan başvuru | Süre yok | Asliye Ticaret Mahkemesi | Borçların ertelenmesi/azaltılması |
| İcra Mahkemesine Şikâyet | İcra dairesinin işlemlerine karşı itiraz | 7 gün | İcra Hukuk Mahkemesi | İşlemin iptali veya düzeltilmesi |
| İtirazın İptali Davası | Borçlunun icra takibine yaptığı itirazın kaldırılması | 1 yıl | Asliye Hukuk/Ticaret Mahkemesi | Takibin devamı, %20 tazminat |
| İtirazın Kaldırılması Talebi | Belirli belgelerle borcun varlığını ispat ederek icra takibinin devamını sağlama | 6 ay | İcra Hukuk Mahkemesi | Takibin devamı |
| Menfi Tespit Davası | Borçlunun borçlu olmadığını ispat için açtığı dava | Takip öncesi – süre yok / Takip sonrası – 1 yıl | Asliye Hukuk/Ticaret Mahkemesi | Borcun olmadığının tespiti |
| İstirdat Davası | Haksız yere ödenen paranın geri alınması | 1 yıl | Asliye Hukuk/Ticaret Mahkemesi | Paranın iadesi |
| Tasarrufun İptali Davası | Borçlunun mal kaçırmak amacıyla yaptığı tasarrufların iptali | 5 yıl | Asliye Hukuk/Ticaret Mahkemesi | Malvarlığının haczi/satışı |
| İhalenin Feshi Davası | Satış ihalesindeki usulsüzlüklerin iptali | 7 gün | İcra Hukuk Mahkemesi | İhalenin geçersizliği |
| İstihkak Davası | Haczedilen malın başkasına ait olduğunun ileri sürülmesi | 7 gün | İcra Hukuk Mahkemesi | Malın hacizden çıkarılması |
| Paraların Paylaştırılmasına İtiraz | Haciz sonrası elde edilen paranın dağıtımına itiraz | 7 gün | İcra Hukuk Mahkemesi | Paylaştırmanın değiştirilmesi |
📌 Önemli Notlar:
-
İcra ve iflas işlemleri hem takip aşaması hem de dava aşaması içerebilir.
-
Bazı itirazlar ve şikâyetler için süreler çok kısadır (genellikle 7 gün).
-
Ticari nitelikteki iflas ve konkordato davalarında Asliye Ticaret Mahkemesi görevli olurken, takip işlemlerine ilişkin şikâyetler İcra Hukuk Mahkemesi’ne yapılır.
