Aile hukuku, evlilik, boşanma, nişanlanma, eşler arasındaki mal rejimleri, velayet, nafaka, evlat edinme, soybağı gibi aile ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.
Türk Medeni Kanunu’nun ikinci kitabında yer alır ve hem eşler hem de çocuklar ile ebeveynler arasındaki hak ve yükümlülükleri belirler.

Aile hukukunun temel amacı, aile birliğini korumak, tarafların haklarını güvence altına almak ve özellikle çocukların üstün yararını gözetmektir.

 

⚖️ Aile Hukuku Kapsamında Açılabilecek Başlıca Dava Türleri


🔹 1. Nişanlanmadan Doğan Davalar

  • Nişanın Bozulması Nedeniyle Maddi Tazminat Davası
    Nişan haklı bir sebep olmadan bozulursa, uğranılan maddi zarar talep edilebilir.

  • Nişanın Bozulması Nedeniyle Manevi Tazminat Davası
    Onur kırıcı şekilde nişanın bozulması hâlinde manevi tazminat istenebilir.

  • Hediyelerin İadesi Davası
    Nişan hediyeleri geri alınabilir.

Süre: Hak düşürücü süre 1 yıl (bozma tarihinden itibaren)


🔹 2. Evlilikten Kaynaklanan Davalar

  • Mutlak Butlan Davası
    Evliliğin kanunen kesin olarak geçersiz sayılması (ör. yakın akrabalar arasında evlilik).

  • Nispi Butlan Davası
    İrade bozukluğu, yaş küçüklüğü gibi durumlarda açılır.


🔹 3. Boşanma Davaları

A. Genel Sebepler

  • Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik)

B. Özel Sebepler

  • Zina

  • Hayata kast, pek kötü muamele

  • Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme

  • Terk

  • Akıl hastalığı

Boşanma Davası Türleri:

  • Anlaşmalı Boşanma Davası (en az 1 yıl evlilik şartı)

  • Çekişmeli Boşanma Davası


🔹 4. Mal Rejiminin Tasfiyesi Davaları

  • Evlilikte edinilmiş mallara katılma, mal ayrılığı veya mal ortaklığı rejimlerinin sona ermesi sonrası açılır.

  • Boşanma ile birlikte veya sonrasında açılabilir.


🔹 5. Nafaka Davaları

  • Tedbir Nafakası (boşanma sürecinde)

  • Yoksulluk Nafakası (boşanma sonrası)

  • İştirak Nafakası (çocuk için)

  • Yardım Nafakası (yoksul akrabalara destek)


🔹 6. Velayet ve Kişisel İlişki Davaları

  • Boşanma veya ayrılık sonrası çocuğun velayetinin belirlenmesi

  • Çocuğun anne veya babayla görüşme düzeninin belirlenmesi


🔹 7. Soybağı Davaları

  • Babalık Davası (babanın tespiti)

  • Soybağının Reddi Davası

  • Nesebin Düzeltilmesi Davası


🔹 8. Evlat Edinme Davaları

  • Mahkeme kararı ile evlat edinme işlemlerinin yapılması


🔹 9. Aile Konutu Şerhi Davaları

  • Eşlerden birinin rızası olmadan aile konutu üzerinde tasarruf yapılmasını engellemek için açılır.


🔹 10. Koruma ve Önleme Amaçlı Davalar

  • 6284 sayılı Kanun kapsamında uzaklaştırma ve koruma tedbirleri

  • Şiddet mağduru eş veya çocuklar için açılır.


📌 Önemli Notlar:

  • Aile hukuku davalarında aile mahkemeleri görevlidir (bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla bakar).

  • Boşanma ve velayet gibi davalarda çocuğun üstün yararı her zaman ön plandadır.

  • Bazı davalarda (nafaka, velayet vb.) karar verildikten sonra şartlar değişirse karar değişikliği davası açılabilir.

 

Dava Türü Görevli Mahkeme Süre Sonuç
Nişanın Bozulması – Maddi Tazminat Aile Mahkemesi 1 yıl (hak düşürücü) Maddi zararın tazmini
Nişanın Bozulması – Manevi Tazminat Aile Mahkemesi 1 yıl Manevi zararın tazmini
Nişan Hediyelerinin İadesi Aile Mahkemesi 1 yıl Hediyelerin geri verilmesi
Mutlak Butlan Davası Aile Mahkemesi Süre yok Evliliğin kesin hükümsüzlüğü
Nispi Butlan Davası Aile Mahkemesi 6 ay – 5 yıl Evliliğin iptali
Anlaşmalı Boşanma Aile Mahkemesi Süre yok (1 yıl evlilik şartı) Protokole uygun boşanma
Çekişmeli Boşanma Aile Mahkemesi Süre yok Sebebe göre boşanma kararı
Mal Rejiminin Tasfiyesi Aile Mahkemesi 10 yıl Malvarlığı paylaşımı
Tedbir Nafakası Aile Mahkemesi Süre yok Geçici nafaka
Yoksulluk Nafakası Aile Mahkemesi 1 yıl Sürekli/şartlı nafaka
İştirak Nafakası Aile Mahkemesi Süre yok Çocuk için nafaka
Yardım Nafakası Aile Mahkemesi Süre yok Yoksul akrabaya destek
Velayet Davası Aile Mahkemesi Süre yok Velayetin anne/babaya verilmesi
Kişisel İlişki Davası Aile Mahkemesi Süre yok Görüşme düzeninin belirlenmesi
Babalık Davası Aile Mahkemesi Çocuğun ergin olmasına kadar Baba ile soybağının kurulması
Soybağının Reddi Aile Mahkemesi Öğrenmeden itibaren 1 yıl Babalık bağının kaldırılması
Nesebin Düzeltilmesi Aile Mahkemesi Süre yok Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi
Evlat Edinme Aile Mahkemesi Süre yok Mahkeme kararıyla evlat edinme
Aile Konutu Şerhi Aile Mahkemesi Süre yok Konut üzerinde tasarrufun engellenmesi
6284 Sayılı Kanun Tedbirleri Aile Mahkemesi Süre yok (acil) Uzaklaştırma, koruma tedbirleri